د ذوالحجې لومړۍ لس مبارکي شپې

THE VIRTUES OF DHUL  HIJJAH

د ذوالحجې لومړۍ لس مبارکي شپې
د لوی اختر د میاشتې د لومړیو لسو شپو فضیلت او عبادت

په یوه حدیث کې راغلي دې چې غوره عمل هغه دی چې دایمي وي که څه هم هغه کم یا لږ عمل وي، خو په حدیثو کې د ښه عمل دترغیب او هڅوني لپاره ځیني ځانګړي وختونه او ځایونه ښودل شوې دي او دا ویل شوې دي چې په دې وختونو کې ښه عمل ډیر اجر او لوی ثواب لري چې یو له دي ځانګړیو وختونو نه د لوی اختر دمیاشتي لومړۍ لس شپې دي په دې لیکنه کې ددي مبارکو شپو په اړه لنډ معلومات وړاندي کیږي .

د دې لسو شپو فضیلتونه

۱- الله جل جلاله په قرانکریم کې په دې لسو شپو قسم کړی دی او لوی ذات چې په کوم شي قسم کوې هغه شی به هم لوی وې،
قرانکریم وایې : وَالْفَجْرِ ، وَلَيَالٍ عَشْرٍ ، جمهور مفسرین وایې له دې لسو شپو نه مراد دلوی اختر لومړۍ لس شپي دي، ابن کثیر وایې همدا رایه غوره او ښه ده .

۲- دا لس هغه معلومي ورځې دي چې الله جل جلاله ویلي دي په دې معلومو ورځو کې ذکر کوئ او خدای یادوئ ، قرانکریم وایې : ويذكروا اسم الله في أيام معلومات على ما رزقهم من بهيمة الأنعام [الحج:28] جمهور علماء وایې له دي لسوشپو نه مراد د لوی اختر دمیاشتي لس شپې دي او دعبدالله بن عمر او عبدالله بن عباس رضی الله عنهم هم دا وینا ده .

۳- رسول الله صلی الله علیه وسلم وایې: داد نړۍ ترټولو غوره ورځې دي په یوه روایت کې راغلي دې : افضل أيام الدنيا أيام العشر ـ يعني عشر ذي الحجة ـ قيل: ولا مثلهن في سبيل الله؟ قال : ولا مثلهن في سبيل الله إلا رجل عفر وجهه بالتراب( [ رواه البزار وابن حبان ) یعني دنړۍ ترټولو غوره ورځې هغه لس ورځي دې یعني دلوی اختر لس ورځې، چا وویل: دالله په لاره کې وخت لګول هم د دې ورځو په څیر نده؟ هغه وویل نه هغه هم نده ، خوهغه انسان چې مخ یې په خاورو لړلی وي.

۴- په دې لسو کې دعرفې ورځ ده ، دعرفات ورځ دلوی حج ورځ ده او دا د ګناهونو دبښلو ورځ ده که د لوی اختر په دې لسو ورځو کې نور هیڅ فضیلت هم نه وي او یواځي دعرفې ورځ پکې وي نو دافضیلت یې هم بس و .

۵- په دې لسو ورځو کې د قرباني او نحر ورځ ده اوځیني علماء وایې چې داورځ دکال ترټولو غوره ورځ ده، رسول الله صلي الله علیه وسلم وایې: ترټولو غوره ورځ داختر ورځ ده اوبیا دقدر : أعظم الأيام عند الله يوم النحر، ثم يوم القدر . (رواه أبو داود والنسائي)

۶- په دې ورځو کې خورا غټ اومهم عبادتونه رایوځای شوې دي امام ابن حجر وایې چې ددې ورځو غوره والی په دې کې ده چې په دوی کې خورا ستر عبادتونه رایوځای شوې دي لکه لمونځ، روژه، صدقه اوقرباني او حج اوداټول عبادات دکال په نورو ورځو کې نشې راتلای.

په دې ورځو کې دعمل ثواب

رسول الله صلي الله علیه وسلم وایې: په دې ورځو کې عبادت دنورو ټولو وختونو له عبادت نه الله ته غوره ده، چا پوښتنه وکړه چې یارسول الله دالله په لاره کې جهاد هم د دې ورځو دعبادت په څیر نده ؟ هغه ورته وویل: او نه جهاد، مګر هغه کس چې خپل ځان او مال یې دالله په لاره کې ایستلی وې اوبیا یوشی هم بیرته رانوړې . ما من أيام العمل الصالح فيها أحب إلى الله من هذه الأيام ـ يعني أيام العشر ـ قالوا: يا رسول الله، ولا الجهاد في سبيل الله؟ قال: ولا الجهاد في سبيل الله، إلا رجل خرج بنفسه وماله ثم لم يرجع من ذلك بشيء) [رواه البخاري]

په دې اړه نور حدیث هم شته او په دي سره داخبر ثابته شوه چې په دې لسو ورځو کې عبادت ترډیرو لویو عملونو نه زیات ثواب لرې څرنګه چې دا لس ورځې دومره زیات فضیلت لري نو مومن ته پکار ده چې دا څو شپې غنیمت وګڼي او ترخپله وسه په دي ورځو کې زیات عبادت او غوره کارونه ترسره کړې، دسلفو علماو په اړه په یوه روایت کې راغلي دي چې هغوی به دری لس لس ورځي ډیري لویې بللې او په هغو کې به یې ډیر کوښښ کاوه چې هغه د روژي وروستی لس ورځي، د ذوالحجي لومړۍ لس ورځي او دمحرم دمیاستي لومړی لس ورځي.

په دې ورځو کې غوره عملونه

په دې لسو ورځو کې څو هغه غوره عملونه را اخلم چې په حدیثو کې یې یادونه شوې ده اوهغه په لاندي ډول دي:

۱- حج اوعمره

په دې لسو ورځو کې ترټولو غوره عمل حج او عمره کول دي، څوک چې وس ولري او په دې شپو کې حج او عمره ادا کړې نو بدل یې جنت ده ځکه رسول الله صلي الله علیه وسلم وایې: یوه عمره تربلې هغي پوري دمنځ ټول ګناهونه تویوي او د حج مبرور بدله خامخا جنت ده، العمرة إلى العمرة كفارة لما بينهما، والحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة [متفق عليه]. مبرور حج هغه حج ته وایې چې درسول الله صلی الله علیه وسلم په سنتو برابر شوی وي، ګناه، ریاکاري، فسق، فجور او تیری نه وي پکي ښوی.

۲- روژه

روژه په صالحو اعمالو کې غوره عمل دی په قدسي حدیث کې راغلي دي: دبنیادم هر عمل دهغه له پاره دی یواځي روژه هغه عمل ده چې زما له پاره ده او زه به یې اجر ورکوم ،كل عمل ابن آدم له إلا الصوم فإنه لي وأنا أجزي به) [متفق عليه[
په دي ورځو کې دروژې فضیلت په حدیثو کې هم راغلی دی رسول الله صلي الله علیه وسلم وایې: د عرفې د ورځې د روژې اجر په الله ده یوکال مخکي او یوکال وروسته ګناهونه بښې ، صيام يوم عرفة احتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله والتي بعده) [رواه مسلم]. نوعلماء وایې چې دعرفات د ورځي روژه سنت ده خو دحاجي له پاره نه او ځیني علماء وایې: دا نه واړه روژې مستحب دي لکه امام النووي د مسلم په شرح کې داخبره کړي ده.

۳- لمونځ

دلمانځه فضیلت او اهمیت په قرانکریم او حدیثو کې بیخي زیات بیان شوی دی باید مومن په دې ورځو کې خپل لمونځ په خپل وخت او په جماعت سره اداکړي او ورسره نفلي لمنځونه هم زیات کړې.

۴- تکبیر، حمد، تهلیل او ذکر

په حدیث کې راغلي دي رسول الله صلي الله علیه وسلم وایې: تردې لسو ورځو لویې ورځې دالله په نزد نورې نشته او په دي ورځو کې الله ته عبادت ترنورو ټولو ورځو ډیر ګران ده، په دي ورځو کې لا اله الا الله ، الله اکبر او حمد زیات وایئ : ما من أيام أعظم عند الله ولا أحب إليه العمل فيهن من هذه الأيام العشر، فأكثروا فيهن من التهليل والتكبير والتحميد) [رواه أحمد[

امام بخاري وایې: ابن عمر او ابوهریره رضي الله عنهم به په دي ورځو کې ښارته ووتل تکبیرونه به یې ویل او خلکو به هم له دوی سره تکبیر ویلي، عمر رضی الله عنه به په مني کې په خپله خیمه کې تکبیر ویلي، دمسجد خلکو به چې دده تکبیر واوریده هغوی به هم ورسره ویلي دښار خلکو به هم ورسره ویلي او په سیمه کې به دتکبیر انګازي خپرې وې، ابن عمر به په مني کې په دي ورځو کې تکبیر ویلي، له لمنځونو وروسته به یې ویلي په خپل ځای کې به یې ویلي، په خیمه کې به یې ویلي په مجلس او دتګ په حال کې به یې ویلي. او مستحب داده چې په دې ورځو کې په لوړ اواز سره تکبیر وویل شي خو په اجتماعي صورت سره یې ویل ندي پکار هرڅوک یې باید له ځان سره په لوړ اواز ووایې.

۵- خیرات او ځیني نور عملونه

په دې ورځو کې باید خیرات او صدقه زیاته کړل شې او دا راز ځیني نور عملونه هم باید زیات کړل شې لکه: تلاوت، دقرانکریم زده کړه او ښوونه، استغفار، له مورپلارسره ښیګڼه، دخپلوانو پوښتنه اوګرویږنه، سلام ډیر اچول، خلکو ته ډوډی ورکول، دخلکو په منځ کې روغه او جوړه کول، په ښو امر او له بدو منعه کول، ژبه او شرمګاه ساتل، له ګاونډیانو سره ښیګڼه، میلمه پالنه، دیتیمانو کفالت او له هغو سره مرسته، له خوارانو سره مرسته او داسې نور.
الله دي موږ ته د ښه عمل توفیق راکړې .

د ليکنې بشپړ معلومات:څانګه:ارزښتناکه مضامین ليکوال: مدرسة الفاروق 
نېټه
:September 24, 2014

The First Ten days of Dhul Hijjah

The first ten days of Dhul Hijjah are full of virtues and great blessings. According to a large group of mufassireen (commentators of the Qur’aan), the ten nights mentioned in Soorah Al Fajr are the nights of the first ten days of Dhul Hijjah. Allah says:

By the Dawn; By the ten Nights; (89:1-2)

This oath substantiates the greatness and sacredness of these ten nights in the eyes of Allah. This is an extra ordinary oath; it is very reliable and significant and the wise men can understand that by this oath, Allah too attaches great importance and value to the ten nights of Dhul Hijjah.

The Prophet sallallahu alayhi wasallam too, has clearly mentioned the importance and the virtue of these blessed moments. It is reported by Abdullah Ibne Abbaas radhiyallahu anhuma that the Prophet sallallahu alayhi wasallam said, “No good deeds done on other days are superior to those done on these (first ten days of Dhul Hijjah).” Thereupon, some companions of the Prophet sallallahu alayhi wasallam said, “Not even Jihaad ? ” He replied, “Not even jihaad, except that of a man who does it by putting himself and his property in danger (for Allah’s sake) and does not return with any of these things.”
Bukhaari V1 pp132

In another Hadeeth reported by Aboo Hurayrah radhiyallahu anhu, the Prophet sallallahu alayhi wasallam said, “On no days is the worship of Allah desired more than in the (first) ten days of Dhul Hijjah. The fast of each of these days is equal to the fast of a whole year, and the worship of each of these nights is equal to the worship of Laylatul Qadr.”
Tirmizi V1 pp58

Moreover, what other virtue can be greater for these blessed days than the fact that certain specific devotions cannot be performed but in these specified days. Allah Almighty has specifically chosen these days for the fulfilment of two of the most important devotions, viz. Hajj and Qurbaani.

One may argue and say that there are other forms of devotions too, which are fixed to specific days and moments; hence what is the speciality of these particular days ? The answer to this argument is simple. Although there are other devotions too, which are also fixed to specific time, such as fasting in the month of Ramadhaan; but one may, if he desires, fulfil the devotion of fasting in days other than Ramadhaan i.e. as an optional devotion. On the contrary, the wuqoof of Arafaat (which is the essence of Hajj), the wuqoof of Muzdalifah, etc., cannot be performed but in these specified days.

If one was to remain in Arafaat for many months after the 9th Dhul Hijjah, he will not receive any reward whatsoever and it will never be considered an act of ibaadah.

Similarly, Qurbaani is performed only in three days one of which is 10th Dhul Hijjah. There is no possibility whatsoever of a nafl Qurbaani once these days have lapsed, so much so that qazaa Hajj or qazaa Qurbaani is not even possible. It is because of these distinguishing characteristics that the ulamaa have stated, in the light of Qur’aan and Hadeeth that after the days of the month of Ramadhaan, the greatest days in virtue are the first ten days of Dhul Hijjah.

The reward of ibaadah in these days increases abundantly and the results are honoured with specified blessings and mercies by the Creator.

ACTS OF VIRTUE

There are certain specific acts of virtue in these blessed days of Dhul Hijjah which are enumerated and explained below:

1. Upon sighting the moon of Dhul Hijjah, those people intending to perform Qurbaani should neither cut their hair nor clip their nails until the Qurbaani is performed. This is a mustahab (desirable) act derived from Hadeeth of the Prophet sallallahu alayhi wasallam wherein he has said:

“A person should neither clip his nails nor cut his hair until he performs qurbaani”.
Ibne Maajah

Some ulamaa have explained the reason and wisdom behind this order of the Prophet sallallahu alayhi wasallam thus that in this month, hundreds of thousands of people are blessed with the opportunity of visiting the sacred house of Allah inMakkah.

They enjoy the spiritual atmosphere of the holy places and acquire maximum benefit from the blessed moments.

Whilst they are there in the state of ihraam certain acts become impermissible for them. Amongst them is clipping of nails and cutting the hair. The Prophet sallallahu alayhi wasallam instructed those of his followers who could not reach the blessed places, to imitate the pilgrims by not cutting the hair and clipping the nails so that the mercy of Allah can enshroud them too together with the pilgrims.

2. These days are so blessed that a day’s fast is equivalent to a year’s fast and a night’s devotion is equivalent to the ibaadah of Laylatul Qadr. The indication is towards the fact that we should endeavor to perform as many virtuous acts as possible in these days.

3. 9th Dhul Hijjah is the day of Arafah in which the main fardh of Hajj is performed i.e. wuqoof Arafah. This is a great moment for the pilgrims when the Mercy of Allah descends upon them in abundance and their sins are forgiven and du’aa accepted. Allah, through His Compassion and Mercy, has not deprived the non-pilgrims of his mercy, but rather, shown the way to His Pleasure. The Prophet sallallahu alayhi wasallam was asked about the fast of the day of Arafah. He said, “It compensates for the (minor) sins of the past and the coming year.”
Ibne Maajah

Note: One should take note that the sins forgiven are minor sins. The major sins are not forgiven without tawbah.

4. The reciting of Takbeeraate Tashreeq after every fardh Salaat from the Fajr of 9th Dhul Hijjah to the Asr of 13th Dhul Hijjah (i.e. total of twenty three fardh Salaat). It is waajib upon men to recite this takbeer once after every fardh Salaat audibly. The women should recite it silently.

5. The Sunnah of Ibraahem alayhi salaam – the Qurbaani. It is to be performed on 10th, 11th or 12th Dhul Hijjah. One may sacrifice a thousand animals on days other than these, but it will never be regarded or considered a Qurbaani.

Here, a believer is taught a great lesson that an action or a place or a time does not hold any virtue in itself; but rather it is Allah’s command and order that changes the status, level and grade of things. Regarding Qurbaani, the Prophet sallallahu alayhi wasallam said:
“There is nothing dearer to Allah during the days of Qurbaani than the sacrificing of animals. The sacrificed animal shall come on the Day of Judgement with its horn, hair, and hooves (to be weighed). The sacrifice is accepted by Allah before the blood reaches the ground. Therefore sacrifice with an open and happy heart.”
Tirmizi V1 pp275, Ibne Maajah V1 pp226

May Allah ta’aalaa bless us with spiritual gains and His Pleasure in these blessed moments. Aameen.