(2) دماشومانوله پاره څلویښت نبوی ص حدیثونه
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمإِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر (۱۱۰ ال عمران )ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ (النحل ۱۲۵).
تګ لياره يې د الله جل جلا له ددې حکم پر بنا ده چې فرمايي :الحمدلله نحمده ونستعينه ،ونستغفره ،من يهده الله فلامضل له ،ومن يضل فلاهادی له ، واشهد الااله الله الا الله وحده لاشريک له ، واشهدان محمد ا عبده ورسوله صلی الله عليه وسلم .
السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
|
|
دماشومانوله پاره څلویښت نبوی حدیث پاڼي ته لاړ شئ شاته 1, 2, 3 ,4 مخکي
(۸)
أَخرَجَ مُسلِم وَ أَبُودَاوُد عَنْ أَ نَسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَ نّ فَتيً مِنْ أّسْلَم قَالَ :
يَارَسُوْلَ اللهِ ! إِنّيْ أَرَدْتُ الغَزْوَ , وَلَيْسَ مَعِيَ مَا أَتَجَهَّزُ بِهِ ؟ قَالَ إِئْتِ
فُلَاناً قَدْكَانَ تَجَهَّزَفَمَرِضَ . فَأَتاهُ فَقَالَ : إِنَّ رَسُوْلَ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ يُقْرِئُكَ السَّلاَمَ , وَ يَقُوْلُ : أَعْطِنِي الَّذِي تَجهَّزْتَ بِهِ , فَقَالَ : يَا
فُلاَنَة أَعْطِيهِ الَّذِي تَجَهَّزْتُ بِهِ , وَلاَ تَحْبِسِي مِنْهُ شَيْئاً , فَوَاللهِ لاَ
تَحْبِسِينَ مِنْهُ شَيْئاً , فَيُبَارِكُ لَناَ فِيهِ .
ژباړه : حضرت انس رضی الله عنه وایی د اسلم قبیلی یو ځوان
رسول الله صلی الله علیه وسلم ته راغی او ورته ویی ویل : یار
سول الله ! زه غزا ته دتګ نیت لرم خو د
غزا الات اوسامان نلرم ؟
رسول الله صلی الله علیه وسلم ورته وویل فلانکی ته ورشه هغه غزا
ته ځان تیار کړی و خو بیا ناروغه شو ځوان هغه سړی ته ورغی او ور
ته ویی ویل : رسول الله صلی الله علیه وسلم سلام ویلی او ویل یی
چی تا غزاته دتګ له پاره دځان له پاره کوم سامان تیار کړی وو هغه
ماته راکړه .
هغه سړی خپلی میرمنی ته وویل چی ای فلانۍ ! هغه زما سامان ده ته
ورکړه او یو شی هم مه ځنی ګرځوه په خدای سوګند که څه دی ورنه وګر
ځول په هغه کی موږ ته الله جل جلاله برکت نه اچوی
فوائد :
(۱)
دالله په لاری که دوتلو له پاره دځوانانو هڅونه .
(۲)
دالله په لار کی دوتلو له پاره تیاری داسی نه چی تش لاس په دی اراده
ووځی چی توکل می پرخدای دی . داراز توکل منعه دی ځکه په قرانکریم
کی هم الله چی وایی چی تاسو د دښةن په مقابله کی څومره تیاری کولی شئ
ویی کړئ !
(۳)
دمجاهدینو په تیاری کی له یو بل سره مرسته کول او په دی لاره کی هیڅ
نه سپمول لکه هغه ناروغه صحابی چی خپلی میرمنی ته وویل که څه دی
وګرځول په هغه کی الله موږ ته برکت نه اچوی
(۴)
یومجاهد که ناروغه شی هغه کولی شی له غزا نه پاتی شی که څه یی
هم ځان تیار کړی وی خو په دی صورت کی ښه خبره داده چی خپل دغزا
سامان بل مجاهد ته ورکړی
(۵)
دالله په لاره کی دلګولو له پاره چی کوم مال ځانګړی شوی وی هغه باید
دالله په لاره کی ولګول شی
(۹)
رُويَ الطَبْرَانِي ُ عَنْ أَبِيْ أُمَامَة رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ : قَالَ رَسُوْلُ اللهِ صَــــــــــــلَّي
اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَامِنْ نَاشئٍ يَنْشَأُ فِيْ العِبَادَةِ حَتَّي يُدْرِكُهُ المَوْتُ إِلاَّ أَعْطاهُ
اللهُ أَجْرَ تِسْعَةٌ وَتِسْعِيْنَ صِدِّيْقاً.
ژباړه : ابوامامه رضی الله عنه وایی : رسول الله صلی الله علیه وسلم ویلی دی
هرهغه نوی ځلمۍ چی په عبادت کی رالوی شی او بیا ومری هغه ته به الله جل
جلاله دنه نوی صدیقینو ثواب او اجر ورکوی .
فوائد :
(۱)
عبادت اونیک عمل ته د نویوځلمیانو هڅونه .
(۲)په ځلمیتوب کی د عبادت د اجر او ثواب ډیروالی .
(۳)په ځلمیتوب کی به دعبادت ثواب په هغه صورت کی زیات وی څو
چی داځلمۍ ترمرګه پوری په همدی عبادت ټینګ اومستقیم پاتی شی
(۴)په ځلمیتوب کی عبادت کول د نه نوی صدیقینودعمل په څیر ثواب لری
او صدیقین هغه خلک دی چی دالله جل جلاله په سپیڅلیوانسانانو کی
دویم مقام لری .دالله نیک بندګان قران کریم په څلورو ډلو ویشلی دی
لومړۍ ډله دنبیان دی دویمه صدیقین دی دریمه شهیدان دی څلرمه
صالحین دی .
(۱۰)
آْخْرَجَ أَبُودَاوُدوَالتِّرمِذِيُّ وَالنَّسَائِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيُّ بْنِ أَبِيْ طَالِبٍ
رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ : عَلَّمَنِيْ رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَلِمَاتٍ
أَقُوْلُهُنَّفِي الْوِتْرِ : اَللّهُمَّ اهْدِنِي فِيْمَنْ هَدَيْتَ , وَعَافِنِي فِيمَنْ عَافَيتَ,
وَتَوَلَّنِي فِيمَنْ تَوَلَّيْتَ , وَبَارِكْ لِي فِيمَا اَعْطَيْتَ وَقِنِي شَرَّ مَاقَضَيْتَ,
فَإِنَّكَ تَقْضِي وَلاَ يُقْضَي عَلَيْكَ وَإِنَّهُ لاَ يَذِلُّ مَنْ وَالَيْتَ ,تَبَارَكْتَ رَبَّنَا
وَتَعَالَيْتَ .
ژباړه : حسن بن علی رضی الله عنه وایی ماته رسول الله صلی الله علیه وسلم
څوکلمات راښوولی وی چی زه یی په وترو کی وایم او هغه دادی : ای الله ! کومو
خلکوته چی تا هدایت خوښ کړی دی له هغوسره ماته هم هدایت وکړه اوچاته چی
دی سلامتیا اوعافیت خوښ کړی دی ماته سلامتیا اوعافیت راوبښه ، او دچاته
ساتنه چی دی کړی ده زما ساتنه هم وکړه ، اوڅه چی دی راکړی دی په هغه کی
برکت وکړه ، اوله هغه شر نه می وژغوره چی تایی فیصله کړی وی ځکه دقضا
فیصله ستا په واک کی ده او په تاباندی څوک حکم نشی کولی
اوله چا سره چی ته دوستی کوی هغه هیڅکله نشی سپکیدلی
ای زموږ ربه ! ته دبرکت وال یی او ډیرلوی یی .
فوائد :
(۱)
باید ماشومان وهڅول شی څو نبوی ماثوری دعاګانی یادی کړی
او هغه په خپلو مخصوصو وختونوکی وایی .
(۲)
په ټولیزه توګه هروخت د دعا په پیل کی له الله جل جلاله نه دهدایت
اوسمی لاری غوښتنه .
(۱۱)
أَخْرَجَ الْبُخَارِيُّ عَنْ ابنِ عُمَرَ (رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا) قَالَ: كُنَّا عِنْدَ رَسُوْلِ اللهِ فَقَالَ: أَخْبِرُوْنِي بِشَجَرَةٍ تَشْبِهُ الْمُسْلِمَ أَوْ كَالرَّجُلِ الْمُسْلِمِ، لاَ يَسْقُطُ وَرَقُهَا وَتُؤْتِي أُكُلُهَا كُلَّ حِينٍ، قَالَ ابنِ عُمَرُ: فَوَقَعَ فِي نَفْسِي أَنَّهَا النَّخْلَةُ، وَرَأَيْتُ أَبَا بَكْرٍ وَعُمَرَ لاَ يَتَكَلَّمَانِ فَكَرِهْتُ أَنْ أَتَكَلَّمُ، فَلَمَّا لَمْ يَقُولُوا شَيْئًا قَالَ رَسُولُ اللهِ : هِيَ النَّخْلَةُ فَلَمَّا قُمْنَا، قُلْتُ لِعُمرَ: يَا أَبَتَاهْ، وَاللهِ لَقَدْ كَانَ وَقَعَ فِي نَفْسِي أَنَّهَا النَّخْلَةُ، فَقَالَ: مَا مَنَعَكَ أَنْ تَكَلَّمَ؟ قَالَ: لَمْ أَرَكُمَا تَكَلَّمُونَ فَكَرِهْتُ أَنْ أَتَكَلَّمُ أَوْ أَقُولُ شَيْئًا، قَالَ عُمَرُ: لَِأَنْ تَكُونَ قُلْتَهَا أَحَبُّ إِلَيَّّ مِنْ كَذَا وَكَذَا.
ژباړه اوخلاصه :
عبدالله بن عمر رضی الله عنهما وایی موږ له رسول الله صلی الله علیه
وسلم سره ناست وو هغه وویل :هغه ونه را وښیئ چی مسلمان ته ورته وی
یا مسلمان سړی ته ورته وی پاڼی یی نه توئیږی او هر وخت میوه ورکوی
ابن عمر وایی : زما په زړه کی راتیر شول چی دا دخورما ونه ده خو چی
ابوبکر او عمر ته می وکتل هغو دواړو هیڅ هم نه ویلی نو ماښه ونه بلله
چی هغه څه نه وایی او زه وغږیږم .
کله چی صحابه و څه ونه ویل نو رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل :
داد خورما ونه ده .
کله چی ولاړ شوو ما عمر ته وویل : پلارجانه ! په والله زما په زړه کی راتیره
شوه چی دابه دخورما ونه وی .
هغه راته وویل : نوبیا دی ولی نه ویلی ؟
ما ورته وویل : تاسو دواړو څه نه ویلی نو ماته ښه نشوه ښکاره چی څه ووایم
یاستاسو په مخکی خبری وکړم .
عمر وویل : په خدای سوګند که دی ښوولی وی
نو دا به ماته له ډیرشی نه غوره وه .
فوائد :
(۱)
یوه باریکه پوښتنه کول چی خپل ملګری تفکر اوسوچ ته وهڅوی چی په
هغوکی ماشومان هم وو او دهغو فکری ازموینه هم کیدی شی .
(۲)
مسلمان داسی انسان دی چی انسانیت ته یی زیات خیر رسیږی او په دی
صفت کی دخورما ونه هم له مسلمان سره شریکه ده هغه هم هروخت انسان
ته سیورۍ اومیوه ورکوی .
(۳)
دمشرانو په مخکی داسی خبری کول دادب خلاف دی چی دهغوی دپوهی
کموالی وښیی . او کشران باید دمشرانو په مخکی له خبرو سره اتیات وکړی.
(۴)
پلار په خواږه نامه یادول لکه عبدالله چی خپل پلارته وایی : یا آبتا!
یعنی ای پلار جانه !
(۵)
دزوی په هوښیاری اوپوهه باندی خوشالیدل .
(۱۲)
أَخْرَجَ الْبُخَاريَّ وَابْنُ خَزِيمَةٍ فِي صَحِيحِِهِِ وَاللَّفْظُ لِإِبْنِ خَزِيمَةٍ ,عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ
رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا أَنَّهُ بَاتَ عِنْدَ مَيْمُونَة أُمُّ الْمُؤْمِنِينَ (وَهِيَ خَالَتُهُ),فَاضْطَجَعْتُ
فِي عَرْضِ الْوِسَادَةِ ,وَاضْطَجَعَ رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَهْلُهُ فِي طَوْلِهَا,
فَنَامَ حَتَّي انْتَصَفَ اللَّيلُ أَوقَبْلَهُ بِقَلِيلٍ أَو بَعْدَهُ بِقَلِيلٍ ,اسْتَيْقَظَ رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ
عَلَيهِ وَسَلَّمَ , فَجَلَسَ يَمْسَحُ وَجْهَهُ بِيَدِهِ , ثُمَّ قَرَأ الْعَشْرَ الأَيَات الخَوَاتِمَ مِنْ سُورَةِ
آلِ عِمْرَانَ , ثُمَّ قَامَ إِلَي شَنٍّ مُعَلَّقَةٍ ,فَتَوَضَّأَ مِنْهَا , فَأَحْسَنَ وُضُوءَهُ , ثُمَّ قَامَ يُصَلِّي,
قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ : فَقُمْتُ إِلَي جَنْبِهِ , فَوَضَعَ رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَدَهُ
الْيُمْنَي عَلَي رَأْسِي , وَأَخَذَ بِأُذْنِي اليُمْنَي , فَفَتَلَهَا , وَصَلَّي رَكْعَتَينِ , ثُمَّ رَكْعَتَيْنِ
خَفِيفَتَيْنِ , ثّمَّ خَرَجَ فَصَلَّي الصُّبْحَ .
ژباړه اوخلاصه :
عبد الله بن عباس رضی الله عنهما وایی چی دخپلی خالی آم المؤمنین میمونه
رضی الله عنها په کورکی می شپه وه ،ماد بالښت په ساره سرکیښوداوڅملاستم
او رسول الله صلی الله علیه وسلم او دکوروالو یی دبالښت په اوږدوسرونه کیښودل
رسول الله صلی الله علیه وسلم ترنیمی شپی اویالیږ مخکی له نیمی شپی یالیږ
وروسته پوری ؛ ویده شو رسول الله صلی الله راویښ شو
اوکیناست پرمخ یی لاسونه تیرول اود ال عمران دسورت وروستی
لس ایتونه یی وویل .بیا ولاړشو او په کور کی داوبو ژۍ رازړیدی له هغه
نه یی اودس وکړ او ښه اودس یی وکړ او بیا دلمانځه له پاره ولاړشو .
ابن عباس وایی زه یی هم څنګ ته ودریدم نو رسول الله صلی الله علیه
وسلم خپل ښۍ لاس زما پرسر کیښود اوزما ښۍ غوږ یی په لاس کی ونیو
او تاو یی کړ ، دووه رکاته لمونځ یی وکړ اوبیا یی دووه رکاته لنډ وکړل ،
بیا له کور نه ووت او دسهار لمونځ یی وکړ .
فوائد :
(۱)
له دی حدیث نه دا خبره مالومیږی چی دماشوم دخپلو خپلوانو کره تګ
ښه کار دی لکه دخاله یاعمه اویا ماماکورته ورتلل .
(۲)
که دکوم ماشوم ماما یا بل کوم خپلوان چی دده ورکره شپه وی عالم اوپوهه
سړۍ وی نو ماشوم باید داموکه له لاسه ورنکړی او له هغه نه دی څه زده
کړی،ځکه ابن عباس ددی شپی حالت څومره په دقیقه توګه بیان کړی دی
لکه په بالښت باندی دسرونو دکیښودلو څرنګوالی بیا د رسول الله درا
کینستلو اوپرمخ لاسونو تیرولو او ایتونو ویلو خبره داراز له هغه سره په
لمانځه دریدل او دهغه ښی لاس دده پر سر دتیرولو خبری له دی داسی مالو
میږی چی ابن عباس درسول الله صلی الله علیه وسلم ټول حرکات ډیر په دقت
سره څارلی او دهغه هر عمل ته پوره متوجه و .
(۳)
که یوڅوک دشپی له مخی کوم عبادت کوی باید کور والوته تکلیف ورنکړی
په خپله دی داوداسه اوبه وراخلی یا که فرضا روژه نیسی په خپله دی ځان ته
تیاری وکړی لکه په روایت کی چی واضح راغلی دی چی رسول الله صلی الله
علیه وسلم په خپله داوبو له ژی نه اودس وکړ .
(۴)
په ماشوم باندی مینه کول دهغه پر سر لاس تیرول یا له هغه سره مستی کول
اوغوږونه یی تاوول ښه کار دی او په ماشومتوب کی دهغه په عبادت روږدی
کول هم غوره کار دی .
(۵)
که یو کس یواځی په امام پسی دلمانځه نیت تړی باید ښی اړخ ته یی ودریږی
ځکه رسول الله صلی الله علیه وسلم چی دابن عباس په سر ښۍ لاس کیښودو
نو ددی دا مطلب شو چی هغه یی ښی اړخ ته ولاړ و .
(13)
رُويَ أَبُودَاوُدَ وَالْحَاكِمُ عَنْ عَبْدِ اللهِ بنِ عَمْرٍوبنِ العَاص رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا
قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : مُرُوا أَولاَدَكُمْ بِالصَّلَوةِوَهُمْ أَبْنَاءُ
سَبْعٍ , وَاضْرِبُوهُمْ عَلَيْهَا وَهُمْ أَبْنَاءُ عَشْرٍ , وَ فَرِّقُوا بَيْنَهُمْ فِي الْمَضَاجِعِ .
ژباړه :
عبد الله بن عمرو رضی الله عنهما وایی رسول الله صلی الله علیه وسلم ویلی دی :
کله موچی اولاد اووه کلن شی دلمانځه امر ورته کوئ ! اوکله چی لس کلن شی نو
که لمونځ نه کوی وهئ یی ! او دڅملاستلو ځایونه یی سره بیل کړئ !
فوائد :
کله چی ماشومان اووه کلنی ته ورسیږی مور اوپلارته لازمه ده چی هغوی ته
دلمانځه امر وکړی او کله چی لس کلنی ته ورسیږی نو که بیا یی هم لمونځ نه
کاوه باید تادیبا ووهل شی .
داووه کلنی او لس کلنی ترمنځ دری کاله راځی په یوه کال کی دری سوه شپیته
۳۶۰ شپی او ورځی دی او په ورځ اوشپه کی پنځه لمنځونه دی نو په کال کی
اتلس سوه ۱۸۰۰ لمنځونه شول او په دریوکلونوکی پنځه زره اوڅلورسوه ۵۴۰۰
لمنځو نه راځی . کله چی یو ماشوم ته د دریوکلونو په دوران کی پنځه زره او
څلورسوه ځله وویل شی چی لمونځ وکړه ! لمونځ وکړه ! او دی بیاهم لمونځ نه
کوی او لس کلنی ته یی عمر هم رسیدلی وی نو بیا دلمانځه په نه کولو هغه ته
د ادب ور ښوولو په موخه دهغه ډبول په کار دی .
سړیتوب ته په لاره کی په ماشوم باندی درۍ مرحلی راځی ة اووه کلنۍ ، لس کلنۍ،
پنځلس کلنۍ . په لومړۍ مرحله کی په ماشوم کی دعقل نښی نښانی څرګندی شی
او په دویمه کی په ښه او بد پوه شی او له دریمی وروسته سړی شی او شرعی تکلیفات پری لازم شی نو په دویمه مرحله کی په خپل خیر اوشر پوهه شی
او په داسی حالت کی چی بیا هم دی دلمانځه په څیر په لوی خیر کی سستی
کوی نوتادیبا یی وهل په کار دی .
(۲)
دلس کلنی مرحله دماشوم دپوره پوهی مرحله وی او دژوند په ډیرو چارو پوهه
شی نو دامهال باید دهغه هر حرکت او هرکارته مور اوپلار ځیر او متوجه وی او
دهغوی دښی روزنی له پاره باید دهغوی پر مخ دټولو پساتونو لاری وتړی نو په
دی لاره کی مهمه خبر داهم ده چی دهغوی دخوب ځایونه سره بیل کړی .
(۱۴)
أَخْرَجَ ابْنُ السَنِيُّ وَالطَّبَرَانِيُّ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ : جَاءَ غُلاَمٌ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى
اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ : إِنِّي أَحُجُّ فَمَشَى مَعَهُ النَّبِيُّ صَلَى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
فَقَالَ :يَا غُلاَمُ ! زَوَّدَكَ اللهُ التَّقْوَى وَوَجَّهَكَ الخَيْرَ وَكَفَاكَ الْهَمَّ ، فَلَمَّا
رَجَعَ الغُلاَمُ سَلَّمَ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ : يَا غُلاَمُ قَبَّلَ اللهُ
حَجَّكَ وَغَفَرَ ذَنْبَكَ وَأَخْلَفَ نَفَقَتَكَ.
ژباړه :
رسول الله صلی الله علیه وسلم ته یوځوان راغی او ورته یی ویل : زه حج ته ځم
نورسول الله صلی الله علیه وسلم له هغه سره روان شو اوورته ویی ویل : ای
ځوانه ! الله دی ستا تقوی زیاته کړی اوالله دي له ښواوخيرسره مخامخ کړه
او الله دی له غمه وساته ، کله چی هغه ځوان له حج نه راستون شو رسول الله
صلی الله علیه وسلم ته ورغی او سلام یی پری وکړ ، رسول الله صلی الله علیه
وسلم ورته وویل : ای ځوانه ! الله دی حج قبول کړه ! او الله دی ګناوی وبښه !
او الله دی روزی درکړی ! .
فوائد :
(۱)
دیوه ځوان هلک حج ته تګ ښه کار دی اوپه ځوانی کی عبادت ډیر خوند کوی
دا مهمه نده چی له اویا کلنی وروسته به یوڅوک حج کوی لکه نن سبا چی ډیر
خلک همدا عادت لری اوپه دی مهال حاجی دنورو د ولیو پیټۍ وی .
(۲)
حج ته دتګ په مهال یوه نیک انسان اوعالم ته د دعا له پاره ورتلل ښه کار دی
څو هغه نیکی دعاګانی ورته وکړی او هغه دعا وی به د حاجی له حال سره
مناسبی وی . چی په دی سره به په دی سفر کی حاجی ته ډاډ ورپه برخه شی .
(۳)
دمیلمه د رخصت کولو پر مهال باید کوربه له میلمه سره یوڅه ولاړشی چی دی
تګ ته مشایعت وایی او دا نبوی سنت دی او د حاجی درخصت کولو په مهال له
هغه سره تګ هم ښه کار دی .
(۴)
له حج نه چی کله حاجی راستون شی هغه ته دحج دقبولی دعا کول یا زموږ په
اسطلاح هغه ته مبارکی ویل هم ښه کار دی .
(15)
أَخْرَجَ التِّرْمِذِيُّ عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ : يَا بُنَيَّ ! إِ ذَا دَخَلْتَ عَلَي أَهْلِكَ , فَسَلِّمْ يَكُنْ بَرَكَةً عَلَيْكَ , وَعَلَي
أَهْلِ بَيْتِكَ .
ژباړه : آنس رضی الله عنه وایی رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل :
ای زویه ! کله چی کورته ننوځی نو په کوروالو دی سلام اچوه په دی
سره به الله تا ته هم برکت درکړی او په کور والو به دی هم برکت وکړی .
فوائد :
(۱)
خپلو ماشومانو ته نبوی سنت لاری اوطریقی ښوول او دهغو ګټی په
ساده توګه هغوی ته بیانول چی دهغو ی دپوهی وړ وګرځی .یعنی که
دا لار ه خپله کړی ثواب به یی وی یا به الله برکت درکړی یابه جنت ته
ځی او داسی نوری .
(۲)
کورته دننوتلو په مهال په کور والو سلام اچول هغه که واړه وی
او که غټ که نروی که ښځی په ټولو سلام اچول .
(۳)
سلام اچول ډیر برکتی کار دی د سلام اچوونکی له پاره هم او پر هغه
چا باندی هم چی سلام پری ولویږی ځکه په سلام اچولو کی دسلامتیا
، رحمت او برکت دعاوی ددواړو لوریو له خوانه پرته له کوم مادی موخی
نه یوه بل ته وکړل شی .
(۱۶)
اَخْرَجَ البُخَارِيُّ عَن أَنَسٍ رَضِيَ اللهً عَنْهُ قََالَ :كَانَ غُلاَمٌ يَهُودِيٌّ يَخْدَمُ النَّبِيُّ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَمَرَضَ, فَأتَاهُ النَّبِيُّ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَعُودُهُ , فَقَعَدَ عِنْدَ رَأسِهِ ,فَقَالَ لَهُ :اَسْلِمْ ,فَنَظَرَ إِلَي أَبِيْهِ وَهُوَ عِنْدَهُ؟فَقَالَ : اطِعْ أَبَا الْقَاسِْم, فَأَسْلَمَ , فَخَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّي الله ُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ يَقُولُ:الْحَمْدُ لِلّهِ انْقَذَهُ مِنَ النَّارِ.
ژباړه :
امام بخاري رحمه الله تعالی له انس رضی الله عنه څخه روایت کوی هغه وایې : یو یهودی هلک و ، درسول الله صلی الله علیه وسلم خدمت به یې کاوی ، نو هغه ناروغه شو ، رسول االه صلی الله علیه وسلم دهغه پوښتنی ته ورغی ،دسرخواته یی کیناست
او ورته ویې ویل : مسلمان شه ! دماشوم خواته یی پلار هم ناست و هغه خپل پلار ته
وکتل ، پلار یې ورته وویل :د ابو القاسم (رسول الله صلی الله علیه وسلم ) خبره ومنه ! نو هغه ماشوم مسلمان شو ، رسول الله صلی الله علیه وسلم دهغه له کوره راووت ، او ویل یی :الحمد لله هغه الله جل جلاله له اورنه وژغوری .
فایدې :
(۱)
له یهودي او کافر نه ګټه او کار اخیستل روا دی .
(۲)
دیوه کافر او یهودی دناروغی پوښتني ته ورتګ نبوي اخلاق دې او داغوره عمل دی
(۳)
دپوښتني په مهال د ناروغه خواته اوسر ته کېناستل ښه کار دی او له هغه نه د هغه دتکلیفونوپوښتل .
(۴)
له دی روایت نه سمې لارې ته د کفارو دراوستلو په باره کی درسول الله صلی الله علیه وسلم مینه او رغبت ښه ښکاریږې اودا چې هغه هڅه کوله واړه او غټ تول کفار په اسلام کې داخل شې .د مرض په دې ځانګړي حالت کې رسول الله صلی الله علیه وسلم دا وه پتییله چې اوس موکه ده اوشونې ده دا هلک اسلام ومنی .
(۵)
دیوه بیلاري په سمیدلو او دیوه کافر په مسلمانیدلو خوشالیدل او الحمد لله ویل غوره او مستحب عمل دی او داراز د یوه بیلاري او کافر په ګمراهی او کفر کی په پاته کیدلو باندی خپګا ن هم باید دیوه مسلمان په زړه کی شتون ولرې
(۱۷)
أَخْرَجَ الْبُخَارِيًّ وَ مَسْلِمٌ وَ التِرْمِذِيُّ وَ أَبُودَاوُد عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ : كَانَ
رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَحْسَنُ النَّاسِ خُلْقاً ، وَ كَانَ لِيَ أَخٌ يُقَالُ لَهُ : أَبُو عُمَيْر -وَهُوَ
فَطِيْمٌ- كَانَ إِذَا جَاءَنَا قَالَ : يَا أَبَا عُمًيْر مَا فَعَلَ النُّغَيْر؟ لِنُغْر كَانَ يَلْعَبُ بِهِ ،
وَرُبَمَا حَضَرَتِ الصَّلوةُ وَهُوَ فِيْ بَيْتِنَا ، فَيَأْمُرُ بِالبِسَاطِ الَّذِي تَحْتَهُ ، فَيَكْنَسُ ، ثُمَّ يُنْفَخُ ، وَنَقُومُ
خَلْفَهُ ، فَيُصَلِّي بِنَا (النُّغَيْرُ : تَصْغِيرُ النَّغْر , وَهُوَ طَائِرٌ صَغِيْرٌ كَا الْعُصْفُور)
ژباړه : انس رضی الله عنه وایی : رسول الله صلی الله علیه وسلم په ټولو خلکو کی غوره اخلاق لرل ،
زما یو ورور و چی ابوعمیر به یی باله ، -او هغه نوی له تی نه جلا شوی و - رسول الله صلی الله علیه وسلم
به چی کله راغی وبه یی ویل : ابوعمیره ! نغیر څه وکړل ؟ هغه به په نغر لوبی کولی ، اوکله به چی دی زموږ
په کور کی و او دلمانځه وخت به شو ، امر به یی وکړ چی هغه له ده نه لاندی فرش دی ویړ کړل شی ،هغه
به جارو کړل شو ، بیا به په پوکی سره پاک کړل شو،اوموږ به ده پسی په لمانځه ودریدلو ، ( نغیر د النغر تصغیر
دی او داد چرچڼګی مرغۍ په څیر کوچنی مرغه دی )
فایدی :
(۱)
له کوچنیو ماشومانو سره مینه او محبت او له هغوی سره لوبی او دهغوی دخوښی خبری کول
اوله هغوی سره ټوکی کول .
(۲)
ماشوم ته خوږ نوم کارول که څه هم هغه دهغه خپل اصلی نوم نه وی .
(۳)
ماشومان کولی شی دلوبو له پاره مارغان وساتی او په هغو لوبی وکړی .
(۴)
دخپلو دوستانو کورته ورتګ او دهغوی له ماشومانو سره مینه کول بیا هلته په
ګډه سره دماشومانو په شمول لمونځ کول .
(۵)
په جاینماز باندی کیناستل او بیا دلمانځه په وخت کی دهغه پاکول او په هغه لمونځ کول
له دی حدیث نه مالوم شول .
(18)
رُوْيَ التِّرْمِِّذِيُّ عَنْ سَعِيْدبْنِ الْعَاص رَحِمَهُ اللهُ : أَنَّ رَسُوْلَ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
مَا نَحَلَ وَالِدٌ وَلَداً مِنْ نَحْلٍ أَفْضَلٍ مِنْ أَدَبٍ حَسَنٍ .
ژباړه : رسول الله صلی الله علیه وسلم وایی : دپلار له پاره خپل زوی ته تر ښه ادب ورکولو پرته
بله غوره ډالۍ او تحفه نشته .
فایده :
داسی پلار به نه وی چی له زوی سره مینه نلری او دکومو انسانانو په منځ کی چی دمینی مزۍ
غځیدلی وی اوبیا دمینی دومره ځواکمن مزۍ لکه دزوي اوپلار تر منځ چی شتون لری خامخا پلار هڅوی څو
زوی ته آن دزړه ټوټې هم په اور کباب کړی دهغه له پاره شپی ویښی او ورځی ستومانه کړی څو خپل خواږه
اولاد ته هوسا ژوند برابر کړی .
طبعا دمیَنو تر منځ ډالۍ او تحفی یو هغه اساسی شی دی چی یو یی بل ته په ډیره مینه سره ورکوی
دا ډالۍ دمینی تر کچی پوری تړاو لری مینه چی څومره وی د تحفی او ډالۍ کمیت او کیفیت هم له هغه سره
تړاو لری ښکاره خبر ده چی پلار له زوی سره بی کچی مینه لری او طبعا به یی ډالۍ هم ترټولو غوره او
ارزښتناکې وی .
اوس به دی ته راشو چی ترټولو غوره او ارښتناکه ډالۍ کومه ده چی باید زوی ته ورکړل شی؟
د الله جل جلاله ستر پیغمبر په دی لوړ حدیث کی زوی ته دپلار ترټولو غوره ډالۍ دهغه ښه روزنه او
تربیت ښوولی دی داولادښه روزنه ښه ادب او غوره اخلاق ورښوول ترټولو غوره ډالۍ ده ځکه نوری
ټولی ډالۍ آنی او وختی شیان دی او ادب او ښه روزنه هغه یواځنۍ غوره ډالۍ ده چی له انسان سره
به ټول عمر مل وی او دژوند په هرپړاو کی به ګټه ورنه اخلی . دخلکو په منځ کی ښه نوم لری او په
هرچا په ګران وی .
(19)
رُوِيَ ابنُ السَّنِيُّ عَنْ أَبِي هُرَيرَة رَضِيَ اللهُ عَنْهُ : أَنَّ النَّبِيَّ صلي الله عليه وسلم رَأَي
رَجُلاً مَعَهُ غُلا ٌ , فَقَالَ لِلْغُلاَمِ : مَنْ هَذاَ ؟ قَالَ : أَبِي , قَالَ :فَلاَ تَمْشِي أَماَمَهُ ، وَلاَ
تَسْتَسِبُّ لَهُ , وَلاَ تَجْلِسْ قَبْلَهُ , وَلاَ تَدْعُهُ بإِسْمِهِ .
ژباړه: ابوهریره رضی الله عنه وایی : رسول الله صلی الله علیه وسلم یوسړۍ ولید
چی یوهلک هم ورسره و ، هلک ته یی وویل : داڅوک دی ؟ هغه ورته وویل : دازما
پلاردی ، رسول الله صلی الله علیه وسلم ورته وویل :
نو له ده مخکی مه ځه !
اومه داسی کار کوه چی دهغه کارلامله دی پلارتاته ښکنځلی وکړی !
اوله ده مخکی مه کینه !
اوپه نامه یی مه بوله !
فایدی :
(۱) له یوی موضوع چی سړۍ پوره خبرتیا نلری پر هغه دی تبصره نه کوی
په پیل کی په یوه موضوع ځان پوره خبرول اوبیا پرهغه خبری کول له دی
حدیث نه معلومیږی چی نبوی لاره ده .
(۲) زوی باید دپلار مخته تګ ونکړی وروسته دی ورپسی ځی .
(۳)زوی باید داسی کار ونکړی چی هغه یی دپلار دغوسی سبب وګرځی
اوتادیبا هغه ووهی یا بدی خبر یورته وکړی
(۴) په مجلس یاهرځای کی دکینستلوپرمهال دی زوی له پلار نه مخکی
نه کینی کله یی چی پلار کینی بیا دی دی کینی .
(۵) زوی باید پلار په خپل نامه ونه بولی په کومو خلکو کی چی پلار ته څه ډول
احترامانه نوم اخیستل کیږی په هغه نامه دی وبلل شی .
20
رُوِيَ الطَّبْرَانِيُّ عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: إِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ لِفُلاَنٍ مِنَ الأَنْصَارِ: نَاوِلْنِيْ نَعْلِي، فَقَالَ الغُلاَمُ: يَا نَبِيُّ اللهِ بِأَبِيْ أَنْتَ وَأُمِي، اُتْرُكْنِي حَتَّى اجْعَلْهُمَا فِي رِجْلَكَ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: 'اَللّهُمَّ إِنَّ عَبْدَكَ هَذَا يَتَرَضَّاكَ فَارْضِ عَنْهُ.
ژباړه : انس رضی الله عنه وایی : یوه ورځ رسول الله صلی الله علیه وسلم یوه انصاری ته وویل : زما نعل راکړه نو یوه هلک ورته وویل : زما پلار اومور دی له تا ځارشی ما پریږده چی زه یی درپښوکړم ، رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل : یا خدایه ! ستادا بنده ستارضا غواړی ، ته ورنه راضی شی .
فایدی :
(۱) دحدیث له اسلوب نه داسی معلومیږ ی چی دڅپلیو یابوټونو ورپښو کولو خدمت اویادی ته ورته نور خدمتونه رسول الله صلی الله علیه وسلم له صحابه کرامونه نه اخیستل ځکه که دا کار عادی وای نوبیا ددی حدیث دراوړلو ګټه پاتی نشوه داحدیث چی انس ذکر کړی دی دهمدی موخی له پاره یی راخیستی چی یوځای داسی پیښه شوه چی یوه ماشوم له رسول الله صلی الله علیه وسلم نه په دی ډول غوښتنه وکړه او دهلک دغوښتنی طرز ته که ځیرشوله هغه نه هم په ښکاره توګه زموږ ددی خبری تایید ترلاسه کیدلی شی ځکه هغه رسول الله ته په عاجزانه او مخلصانه توګه داسی وایی :
يَا نَبِيُّ اللهِ بِأَبِيْ أَنْتَ وَأُمِي، اُتْرُكْنِي حَتَّى اجْعَلْهُمَا فِي رِجْلَكَ،
دلته هلک لومړی دخپلی مینی څرګندونه کوی (بابی آنت وآمی ). وروسته وایی ما پریږده (اترکنی )رسول الله صلی الله علیه وسلم چی دهغه مینه اولیوالتیاوینی نو نه یی نا امیده کوی او اجازه ورکوی ، وروسته دعاهم ورته کوی .
(۲) یو ماشوم که په مینه اوخپله لیوالتیا سره خپل پلار یاکوم مشرته بوټ ورپښوکوی په دی کی کوم مشکل نشته .
(۳) دابه د ماشوم له غوره اخلاقونه وی چی مشرته دخدمت په وخت کی خوږی او دمینی خبری کوی او مشرته په کار ده چی هغه ته دعا وکړی او متقابلا هغه ته داسی خبری وکړی چی هغه پری خوشاله شی
په زړه پوری کیسه :
داسلام پنځم راشد خلیفه عمربن عبدالعزیز رضی الله عنه داختر په ورځ خپل یو زوی ولید چی زړی جامی یی په تن وی
نو په سترګو کی یی اوښکی راغلی زوی یی چی دده اوښلنی سترګی ولیدلی پوښتنه یی وکړه چی پلاره ولی ژاړی ؟
پلار یی ورته وویل : زویه ! دا داختر په ورځ چی دی نورماشومان په دی جاموکی ووینی او ته د هغوی تازه اوښکلی جامی
ووینی ویریږم زړه به دی مات اوشین شی .
تاسو څه فکر کوئ چی دی زاهد خلیفه خپل زامن څه ډول روزلی و و؟!
دازاهد خلیفه دخپل زوی په حال اوښکی تویه وی خو هغه داخلاقو لوړه نمونه زوی یی داسی ځواب ورکوی چی په هغه کی
زموږ دماشومانو له پاره داخلاقو کتابونه پراته دی هوکی دهغه په دی یوه خبرکی .
زوی یی ورته وایی :
إنما ينكسر قلب من أعدمه الله رضاه، أو عق أمه وأباه، وإني لأرجو أن يكون الله تعالى راضيًا عني برضاك'
پلاره زړی جامی دومره مهمی ندی چی دسړی زړه مات اوشین کړی اصلا دالله رضا نه ترلاسه کول
هغه ستره بدمرغی ده چی زړه ماتوی او دمور اوپلار نافرمانی هغه لویه بداخلاقی ده چی زړه ماتوی
اوزه امید لرم چی ستاپه رضا او خوشاله ولو سره به دالله رضا ترلاسه کوم
رضی الله تعالی عنهم
دماشومانوله پاره څلویښت نبوی حدیث پاڼي ته لاړ شئ شاته 1, 2, 3 , 4, مخکي
نور مطالب اديان او مذاهب
|
|