( 3 ) دماشومانوله پاره څلویښت نبوی ص حدیثونه
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمإِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر (۱۱۰ ال عمران )ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ (النحل ۱۲۵).
تګ لياره يې د الله جل جلا له ددې حکم پر بنا ده چې فرمايي :الحمدلله نحمده ونستعينه ،ونستغفره ،من يهده الله فلامضل له ،ومن يضل فلاهادی له ، واشهد الااله الله الا الله وحده لاشريک له ، واشهدان محمد ا عبده ورسوله صلی الله عليه وسلم .
السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
|
|
دماشومانوله پاره څلویښت نبوی حدیث پاڼي ته لاړ شئ شاته 1, 2, 3 , 4 مخکي
(21)
رُِوِيَ أَحمد وَ ابْنُ مَاجَه عَنْ عَائِشَة رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ : عَثَرَ أُسَامَةُ بِعَتْبَةِ الْبَابِ ،
فَشَجَّ فِيْ وَجْهِهِ ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : أَمِيْطِي عَنْهُ الْأَذْىَ
فَتَقَذَّرْتُهُ ، فَجَعَلَ يَمُصُّ عَنْهُ الدَّمَ ، وَيَمُجهُ عَنْ وَجْهِِ , ثُمَّ قَالَ :
لَوْ كَانَ أُسَامَةُ جَارِيَةً لَحَلَّيْتُهُ، وَكَسَـوْتُهُ حَتَّى أُنفِّقْهُ .
ژباړه : عائشه رضی الله عنها وایی : اسامه د وره په لخکي وپروت ، مخ یی خوږشو،
رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل : له دی نه پلیتی لری کړه ! ، مادهغه له
پلیتی نه ځان لری وساته ، رسول الله صلی الله علیه وسلم دهغه وینی زبیښلی ،
او دده له مخ نه یی وینی وچولی ،بیا یی وویل : که اسامه نجلۍ وی مابه پسوللی و ،
په جاموبه می پوښلی و، څومی واده کړی وی .
فایدی :
(۱)
له دی روایت نه له ماشومانو سره درسول الله صلی الله علیه وسلم بی کچی مینه او
پرهغوی رحمت اوشفقت په ښه توګه څرګندیږی اسامه دامهال ماشوم و اودی د
مشهور صحابی زیدبن حارثه زوی و دا زوی اوپلار په رسول الله صلی الله علیه و
سلم باندی بیخی زیات ګران وو داسامه په باره کی خو په یوه روایت کی راځی
رسول الله صلی الله علیه وسلم وایی : له فاطمی پرته اسامه په ما له هرچا ګران دی
نو دیوه ماشوم له زخم نه په خوله وینی زبیښل او هغه پاکول اوخپلی میرمنی ته هم
امرکول چی دده په ساتنه کی مرسته ورسره وکړی له دی نه دا معلومولی شو چی
رسول الله په ماشومانو څومره مهربانه و او له هغوی سره یی څومره مینه لرله !!
(۲) له دی روایت نه موږ معلومولی شو چی دماشومانو نازول او هغوی ته خوږی
خبری کول نبوی لاره ده په دی روایت کی رسول الله صلی الله علیه وسلم اسامه ته
څومره خوږی خبری کړی دی !
داسامه دپاکولو په مهال او دهغه د درد په وخت کی هغه ته وایی چی که اسامه
نجلۍ وی نو: لَحَلَّيْتُهُ، وَكَسَـوْتُهُ حَتَّى أُنفِّقْهُ .یعنی ما به هغه ښایسته کړی اوپسوللی
وی ، اوهغه ته به می ښ:لی جامی کړی وی او هغه به می د غوښتونکو له پاره تیاره
کړی وه .
22
رُوِيَ الِإمَامُ أَحْمَدُ وَالطَّبَرَانِيُّ عَنْ عِبَادَةبنِ الصَّامِتِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ
النَّبِيَّ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : لَيْسَ مِنْ أُمَّتِي مَنْ لَمْ يَجُلَّ كَبِيرَنَا،
وَيَرْحَمْ صَغِيرَنَا، وَيَعْرِفْ لِعَالِمِنَا حَقُّهُ .
ژباړه :
عباده بن صامت رضی الله عنه وایی : رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل :
څوک چې دمشر احترام نه کوی ، اوپه کشر رحم اوشفقت نه کوی ، او زموږ
دعالم حق نه پیژنی ؛ هغه زما له امت څخه نه دی .
فایدی :
(۱) په کشرانو باندی دمشرانو عزت اواحترام لازم دی اوبی ادبی یی ګناه
او ناروا کار دی ځکه داخبر په حدیث کی په ډیر ټینګار سره شوی ده اود
مشرانو بی ادبی کوونکی له محمدی امت نه وتلی شمیرل شوی دی .
(۲) له کشرانو سره مینه او په هغوی شفقت او زړه سوی هم داسی لازمی دی لکه
په لوړه فایده کی چی مو یادونه وکړه .
(۳) دعالم او استاد حق پیژندل هم لازمی او ډیر مهم دی ، عالم د بشریت خیر خوا
او پرانسانانو یی زړه خوږیږی هغه دخلکو له پاره خواری او منډی ترړی کړی وی
اوبیا له عوضه پرته هغوی ته چوپړوهی نوپرخلکو لازمی ده چی دداسی انسان
حق وپیژنی او دهغه احترام وکړی
23
رُوِيَ مُسلِمٌ عَنْ أَبِي هُرَيْرَة يَقُولُ : قَالَ أبُو القَاسِمِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ أَشَارَ إِلَى أَخِيْهِ بِحَدِيْدَةٍ فَإِنَّ المَلاَئِكَةَ تَلْعَنُهُ حَتَّى يَدَعُهُ وَإِنْ كَانَ أَخَاهُ لِأَبِيْهِ وَأُمِّهِ .
ژباړه : ابوهریره رضی الله عن وایې : ابو القاسم صلی الله علیه وسلم وېلي دې : څوک چې
خپل ورور ته په اوسپنه سره اشاره وکړي ملایکې به ترهغو لعنت پرې وایې څو یې چې
پرې اېښی نه وې اګر که دا کس دده سکنی ورور وې .
فایدې :
(۱)
دمسلمان وېرول او وهل حرام او ناروا دې ځکه دلته په وعېد کی دملایکو لعنت
راغلی دی .
(۲)
داویرول که په ټوکه سره وې هم داډول ټوکه هم حرامه ده .
(۳)
موږ داحدیث دماشومانو په باره کی ځکه راواخېست چی ټوکې او داډول کړنې په
ماشومانو کې زیاتې وې نوباید له داډول ټوکونه ځان وژغورل شې .
(۴)
له خپل ورور اودمور له زامنو سره سړۍ هرډول ټوکې او مستې کوی خو داډول ویرول
دومره ناروادې چی په حدیث کی له خپل ورور سره هم داډول ټوکې ناروادې .
(۵)
داراز علماء وایې یوه بل ته لغړه اولوڅه توره ورکول هم ناروادې باید له پوښلو وروسته
یوه بل ته ورکړل شې، داراز یوه بل ته بایدډک ا وپه ماشه توپک یا توفنګچه هم
ورنکړل شی دا هم نارواده ځکه له لغړې تورې او ډک توپک نه هم انسان ویرېږې .
(۶)
ځېنې خلک په تېزي سره په چا باندې موټر ور ولې اوبیا یې بل لورته چپ کړی دا کارهم
ددې حدیث په رڼا کې ناروا بلی شوځکه دا هم اوسپينه ده اوعلت مشترکه (ویرول) هم په پوره پیمانه شتون لرې ځکه په سړې چې مخامخ موټر ورشې ډیر یی ویروې .
24
أَخْرَج أحْمَدُ وَ أَبُودَاوُدَ عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ بُسْر صَاحِبُ النَّبِيِّ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ : أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَتَي بَاباً يُرِيْدُ أَن يَّسْتًأْذَنَ لَمْ
يَسْتَقْبِلْهُ , جَاءَ يَمِيناً وَ شِمَالاً , فَإِنْ أَذِنَ لَهُ وَإِلاَّ انْصَرِفَ .
ژباړه : درسول الله صلی الله علیه وسلم صحابي عبدالله بن بسر وایې : کله به
چې رسول الله صلی الله علیه وسلم دچا دکور دروازې ته ورغی او اجازه به یې
غوښتله مخامخ به دروازې ته نه دریدی ، له ښې یاچپ لورې به ودریدی که
به یې اجازه ورکړه خوښه اوکه نه نو بېرته به ستون شو .
فایدې :
(۱)
دیوچا کورته د ورتګ به مهال دکور له څښتن نه دننوتلو اجازه غوښتل (استئذان)
په اسلامی شریعت کې لازمي او ضروري ده ځکه په قرانکریک کې راغلې دې :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى
أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴾ [النور: 27].
ژباړه : ای هغو خلکو چې ایمان مو راوړی دی تاسوته چې ترڅو دننوتلو اجازه نه وې
درکړل شوې پردیوکورونوته مه ننوځئ اوچې کله له اجازې وروسته ننوتلئ نو دکور
په والو سلام واچوئ داستاسو له پاره ښه ده څو تاسو پند واخلئ .
یوه انصاریه مېرمن رسول الله صلی الله علیه وسلم ته راغله او ورته ویې ویل : یارسول الله
زه په خپل کورکې کله په داسې حالت کې ناسته یم چې نه غواړم بل انسان مې په هغه حالت
ووېنې ، ددې انصاریی مېرمنې ددې پوښتنې په ځواب کې لوی څښتن دا مبارک ایت
په رسول الله صلی الله علیه وسلم نازل کړ
(داسستئذان مسئله ډېره تفصیلی ده باید دفقهی اوتفسیر کتابونوته مراجعه وکړل شی )
(۲) کله چې داجازې غوښتلو په مهال دچادروازې ته سړی دریږی نو مخامخ به نه درېږې
بلکې د دروازې ښې یاچپ اړخ ته باید ودرېږي ځکه د دراوزې خلاصولو په مهال به په کور
کې نور انسانان هم وې او هغوی به ځان نه وې خوندې کړی ،
(۳) داستئذان له دې ایت او حدیث نه دا معلومولی شو چی اختلاط یاد نر او ښځو
ګډکارکول ناروادې ځکه دیوچا کورته بې له اجازی ننوتل ناروادې نو د ډېر وخت
له پاره دنارېنه او ښځېنه و ګډکار به څنګه رواشې ؟!
(۴) دکور څښتن که اجازه غوښتونکي ته اجازه ورکړي نو وردې شی او که له دری ځله
اجازې غوښتلو ورسته هم هغه اجازه ورنکړی نو خپله لاره دي وهي او ټېنګار دې نه کوي
ځکه انسان مختلف حالات او مختلفی اړتیاوې لرې شاید دا وخت به ددې نه وې چې بل څوک
دې دده کره کینې یابه دا وخت دکور څښتن دی ته نه وې چمتوچې له چاسره کېنې ،
له حدیث نه داسی معلومېږې چې کله داسی هم پیښ شوې دې چې رسول الله صلی الله
علیه وسلم ته هم یوچا دهغه کورته دننوتلو اجازه نده ورکړی او هغه سمدستې بېرته
ستون شوی دی :فَإِنْ أَذِنَ لَهُ وَإِلاَّ انْصَرِفَ .
(۵) له اجازې ورکولو وروسته باید دکور په خلکوسلام واچول شې ځکه یوسړی
درسول الله په کور کې اواز وکړ چې د ننوتلو اجازه شته ؟ رسول الله خپل خادم ته
وویل ورشه دې سړي ته د استئذان طرېقه ور وښیه او ورته ووایه چې داسی وایه
السلام علیکم ایاد ننوتلو اجازه شته ؟
25
أَخْرَجَ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمُ وَمَالِكُ وَأَبُوداوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ عَنْ عُمَر بنِ أَبِي
سَلْمَة رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ : كُنْتُ غُلاَماً فِي حِجْرِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ وَكَانَتْ يَدِي تَطِيْشُ فِي الصَّحِفَةِ ، فَقَالَ لِي رَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ :" يَا غُلاَمُ ! سَمِّ اللهَ . وَكُلْ بِيَمِيْنِكَ ، وَكُلْ مِمَّا يَلِيكَ "
. فَمَازَالَتْ طَعْمَتِي بَعْدُ.
ژباړه : عمرابن ابی سلمه رضی الله عنه وایې : زه ماشوم وم له رسول الله صلی الله
علیه وسلم سره اوسېدم ، دخوراک په مهال ما په کاسه کې لاس ښوراوه یعنی له
یوه اوبل لورې نه مې ډوډۍ را اخېستله ، رسول الله صلی الله علیه وسلم راته وویل:
ای هلکه ! بسم الله ووایه ، په ښي لاس خوراک کوه ، کوم خوراک چې تاته نږدې
ده هغه خوره ،عمر بن ابی سلمه وایې : له دې وروسته مې ټول عمر په هغه ډول
خوراک کاوه چې رسول الله صلی الله علیه وسلم راته ښوولی و .
فایدې :
(۱)
خوراک ته نږدې اوپه ډاډ سره کېناستل ځکه ددې عمربن ابی سلمه په یوه بل
روایت کې راغلې دې چې ماته رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل : رانږدې
شه !
(۲)
دخورا ک، څښاک او هر ښه کار پیل په بسم الله الرحمن الرحیم سره کول ځکه په
مختلفو روایتونوکې راغلي دې رسول الله صلی الله علیه وسلم وایې هرښه کار
چې په بسم الله نشې پیل هغه بې برکته وې ،
(۳)
هرښه کار باید په ښې لاس ترسره کړل شې لکه خوراک څښاک اوډېر نور... ځکه
په روایتونوکې راغلې دې چې رسول الله علیه وسلم دهرښه کار په ښې لاس کولو
سره مینه لرله .
(۴)
دخوراک په مهال باید سړي ته نږدې خوراک وخوړل شې او دناستو ملګرو له لورې
څه را وانه خېستل شې ، ځکه دا ډول چلند په اخلاقی لحاظ ناسم اوبد دی .
(۵)
که یوچاته کومه شرعی مسئله نه وې معلومه او له کومې لارې دا مسئله ځان ته
معلومه کړي نو په هغه وخت کې دې سمدستې دا ژمنه وکړې چې همدا مسئله
به خامخا عملې کوم او تر مرګه پورې به عمل پرې کوم او داد کره او رښتینی
مسلمان خوی اوعادت وې ځکه په ډېرو روایتونوکې راغلي دې کله به چې کوم
صحابی ته رسول الله صلی الله علیه وسلم یوڅه ور وښودل نو هغه به په هغه ځای
هوډ او ژمنه وکړه چې دا خبره به ترمرګه پورې عملي کوم لکه دلته هم د عمر بن
ابی سلمه رضی الله عنه د دې روایت په پای کې راغلي دې :
فَمَازَالَتْ طَعْمَتِي بَعْدُ. ده ددې روایت دبیانولو په مهال داخبره کړې ده چې زه تر
اوسه پوري په هغه ډول خوراک کوم چې رسول الله صلی الله علیه وسلم راښوولی
دی .
26
أَخْرَجَ أَبُو دَاوُد فِي سُنَنِهِ عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَامِرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ : دَعَتْنِي أُمِّي يَومًا،
وَرَسُولُ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَاعِدٌ فِي بَيْتِنَا ، فَقَالَتْ لِي : هَا تَعَالْ أَعْطِكَ.فَقَالَ
لَهَا النَّبِيُّ صَلَّي اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ يَا أُمَّ عَبْدَ اللهِ. مَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْطِيهِ ؟ فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ
اللهِ. أَرَدْتُ أَنْ أَعْطِيهِ تَمَرًا.قَالَ لَهَا: أَمَّا إِنَّكَ لوْ لَمْ تَعْطِهِ شَيْئًا لَكَتَبَتْ عَلَيْكَ كَذِبَةً.
ژباړه :
عبدالله بن عامر وایې : یوه ورځ رسول الله صلی الله علیه وسلم زموږ په کور کې ناست
و، او زه مې خپلې مور وبللم ، مور مې راته وویل : دلته راشه ! څه شی درکړم ، نو
رسول الله صلی الله علیه وسلم دي ته وویل :ای د عبدالله مورې ! رښتیا څه شی ورکوې؟مور مې ورته وویل : یارسول الله ! خورما مې ورکولې ، رسول الله صلی الله
علیه وسلم ورته وویل : که دې درغوښتی وی اوڅه دې ورکړي نه وی نودابه دروغ
بلل کېدل .
مهمه فایده :
دروغ هغه سپکه او بدمرغه ناروغې ده چې باید ډېره زیاته هڅه وکړل شي څو
له دې ګناه نه ځان وژغورل شې ، په دروغو کې دانسان هلاکت او سپکوالی پروت
ده اوپه دروغژن باندې الله جل جلاله لعنت وایې ، دټولنې سرخېلان (سیاستوال)
همدې دروغوپه غدر اوټګي اخته کړې دې ، او دنن له ټګیو اوبرګیوډک سیاستونه
همدې دروغژنو دې حد ته رارسولې دې ، دټولني شتمن خلک دهمدې کرغېړني ګناه (دروغو) له کبله په غش او دروهوبوخت دې ، لنډه دا چې ډېرۍ پساتونه او دروهې له
دې ناولې ګناه یعنی دروغونه سرچېنه اخلې او دهمدې دروغو په زور په پښو درېږي
همدا لامل دی چې دانسانیت ستر روزونکي رسول الله صلی الله علیه وسلم په
دې لوړه لارښوونه کې هر مو ر اوپلار او هر روزونکی دې ته متوجه کړی دی چې باید
دماشوم په کم عمري کې لا دهغه روزني ته متوجه واوسې او په تېره بیا د دروغوپه
موضوع کې له هغه سره ډېر احتیات وکړل شې اوهغه داسی وروزل شې چې ټول ژوند
دروغوته نږدې نشی ، له هغه سره په تعامل کې باید مور اوپلار داسې چلند غوره
کړې چې هغه له ډېروکوچنیو دروغو هم خوندې اوساتلی پاتې شې ،
ډېرځله مور اوپلار دیوکم ضرورت له کبله ځان دروغوته اړ کړې اوخپل ماشوم ته دروغ ووایې په دې سره له هغه نه یو د دروغ ویلو ګناه ترسره شې اوبل ډېر خطرناک کار دادی چې ماشوم له ځانه سره دا فکر خپل کړې چې دروغ څومره بده خبر نده او دیوه کم ضرورت دپوره کولو له پاره که دروغ یوه ذریعه کړل شی پروا نلرې دمور اوپلار غیږ
اوله هغه سره تعامل د ماشوم له پاره لومړنۍ مدرسه او ښوونځۍ دی او دلته ماشوم
په پټه خوله ډېرڅه زده کوی ، دلته یې چې څه زده کړې وې هغه یې دتل له پاره په دما
غوکې نقش وی بناء دامهال د هر روزونکی او هر مور اوپلار له پاره ډېر نازک وخت
دی او باید ډېردقت او مکمل احتیات وکړل شې ،
27
أَخْرَجَ التِّرْمِذِيُّ عَنْ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ : أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لِي : " يَا بُنَيَّ ، إِنْ قَدَرْتَ أَنْ تُصْبِحَ وَتُمْسِيَ وَلَيْسَ فِي
قَلْبِكَ غِشٌّ لِأَحَدٍ فَافْعَلْ ، ثُمَّ قَالَ لِي : يَا بُنَيَّ وَذَلِكَ مِنْ سُنَّتِي ، وَمَنْ أحْيَا
سُنَّتِي فَقَدْ أَحَبَّنِي ، وَمَنْ أَحَبَّنِي كَانَ مَعِي فِي الْجَنَّةِ " .
ژباړه : انس بن مالک رضی الله عنه وایې : رسول الله صلی الله علیه وسلم راته وویل :
زویه ! ترڅو چې دې وس وې په خپل ټول ژوند کې هیچاته په زړه کې دوکه او بدخواهې
مه ګرځوه ،بیا یې راته وویل : ای زویه ! داصفا زړه لرل اودهیچا بدخواهې نه غوښتل
زما لاره ده ، اوڅوک چې زمالاره ژوندی کړې هغه له ماسره مینه وکړه ، اوڅوک چې له
ماسره مینه وکړې هغه به له ماسره په جنت کې وې .
فایدې :
(۱) یومشر هر کشرته ویلی شې چې زویه ! اودلته د(بُنَيَّ )توری په تصغیر سره راغلی
دی اودا ډېره دنرمې او تلطف کلمه ده درسول الله صلی الله علیه وسلم له دې خواږه چلند سره سم داسې خوږه ژبه کارول باید هرمسلمان خپله کړې او له کشرانوسره نرم
چلند وکړې .
(۲) غش د النصح ضد دی النصح دیوچا خیرغوښتنې ته وایې نو دغش معنی دیوچا
بدغوښتل دې اوپه حدیث کې (لِأَحَدِ) توری راغلی دی مسلمان باید دهېچا بد ونه
غواړې نه دکافر او نه دمسلمان اوهرچاته سپېن زړی پاته شې
(۳)
رسول الله صلی الله علیه وسلم داخبره انس ته په دومره ټېنګار سره کوې چې دا هسې وختې اوساده خبره مه بوله بلکې په دې چلند تل پاته شه لکه په حدیث کې چې د
( إِنْ قَدَرْتَ أَنْ تُصْبِحَ وَتُمْسِيَ وَلَيْسَ فِي قَلْبِكَ غِشٌّ لِأَحَدٍ فَافْعَلْ )له دې تاییدې جملو
نه دا معنی ښه څرګندېږې اوبیا ورته وایې : دا زما لاره ده او زما دلارې بل سر جنت ته رسېدلی دی یعنی زما لاره نیول سړی جنت ته رسوې .
(۴) نن سبا باید ماشومانو ته داډول حدیث ډېر تلقین کړل شې ددې دروهو او درغلیو
په زمانه کې که څوک غواړې خپل اولاد په ښو اخلاقو وروزې هغه دي اولادونوته
داډول سترې اخلاقي لارښوونی تدریس کړې
28
أَخْرَجَ الإِمَامُ أحْمَدُ والبُخَاريُّ وَمُسْلِمُ -وَاللَّفْظُ لِأَحْمَد- عَنْ ثَابِتٍ
عَنْ أَنَسٍ ، قَالَ : خَدَمْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمًا حَتَّى
إِذَا رَأَيْتُ أَنِّي قَدْ فَرَغْتُ مِنْ خِدْمَتِهِ قُلْتُ : يَقِيلُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَخَرَجْتُ إِلَى صِبْيَانٍ يَلْعَبُونَ ، قَالَ : فَجِئْتُ أَنْظُرُ إِلَى لَعِبِهِمْ ،
قَالَ : فَجَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَسَلَّمَ عَلَى الصِّبْيَانِ وَهُمْ
يَلْعَبُونَ ، فَدَعَانِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَبَعَثَنِي إِلَى حَاجَةٍ
لَهُ ، فَذَهَبْتُ فِيهَا ، وَجَلَسَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي فَيْءٍ
حَتَّى أَتَيْتُهُ ، وَاحْتَبَسْتُ عَنْ أُمِّي عَنِ الْإِتْيَانِ الَّذِي كُنْتُ آتِيهَا فِيهِ ،
فَلَمَّا أَتَيْتُهَا قَالَتْ : مَا حَبَسَكَ ؟ قُلْتُ : بَعَثَنِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي حَاجَةٍ لَهُ ، قَالَتْ : وَمَا هِيَ ؟ قُلْتُ : هُوَ سِرٌّ لِرَسُولِ اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، قَالَتْ : فَاحْفَظْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ سِرَّهُ ، قَالَ ثَابِتٌ : فقَالَ لِي أَنَسٌ : لَوْ حَدَّثْتُ بِهِ أَحَدًا مِنَ النَّاسِ أَوْ لَوْ
كُنْتُ مُحَدِّثًا بِهِ لَحَدَّثْتُكَ بِهِ يَا ثَابِتُ .
ژباړه : انس رضی الله عنه وایې : یوه ورځ مې درسول الله صلی الله علیه وسلم خدمت وکړ، زه په دې ګومان شوم چې نور مې نو خدمت سرته ورساوه او اوس به رسول الله صلی الله علیه وسلم دغرمې خوب کوې نو دباندې ووتلم ، دباندې ماشومانولوبي کولې هغوی ته ورغلم او ورته کتل مې ،او رسول الله صلی الله علیه وسلم راغی ، ماشومانو خپلې لوبې کولې او ده سلام پرې وکړ زه رسول الله صلی الله علیه وسلم ور وبللم اوخپل یوه کارته یې ولېږلم ، زه هغه کارته ولاړم او رسول الله صلی الله علیه وسلم یوځای سیورې ته کېناست څو چې زه ورته راغلم ، زه په دې کاریوڅه ناوخته شوم او مور ته به مې چې په کوم وخت کې ورتلم له هغه وخته ناوخته ورغلم ، کله چې ورغلم مور مې راته وویل ولې ناوخته شوې ؟ما ورته وویل زه رسول الله صلی الله علیه وسلم یوه کار ته لېږلی وم ، مور مې راته وویل : څه کارو ؟ ماورته وویل هغه درسول الله یوراز و مور مې راته وویل چې درسول الله صلی الله علیه وسلم راز وساته اوچاته یې مه ښکاره کوه ، ثابت البنانی وایې ماته انس وویل : ای ثابته ! که درسول الله داراز مې چاته ویلی وی یامې چاته ویلی نو تاته به مې هم ویلی و
(۱)
له دې حدیث نه څو مهمې خبرې معلومولی شو یودا چې دماشومان لوبې کول او دلوبو په مهال هغوی ته سلام اچول اوبیاهغوی ته کېناستل او هغوی ته کتل عادی خبره ده اورسول الله صلی الله علیه وسلم دا کار کړی دی .
(۲)رسول الله صلی الله علیه وسلم له ټولو صحابه و او ماشومانو سره ډېر بی تکلفه و هغوی به دده په مخکی لوبی کولې او دی به ورته کېناسته هم او سلام به یې هم ورته کاوه .
(۳)
یوماشوم او هرڅوک باید دیوچا راز او سِر خوندې وساتې او چاته یې ونه وایې او دراز ویل یو خیانت او ناسم کار دی لکه دانس رضی الله عنه له خبرو نه چې مالومېږې چې ده درسول الله صلی الله علیه وسلم راز تر مرګه پورې هیچاته نه و ویلی . آن خپلې مورته یې هم نه و وېلی .
(۴)
مشران باید کشران پوهه کړی او ټېنګار دې پرې وکړې چې دیوچاراز ښکاره نکړې او ویې ساتې لکه انس ته خپلې مو ر وویل چې درسول الله صلی الله علیه وسلم راز وساته .
29
أَخْرَجَ التِّرْمِذِيُّ وَمُسْلٍمٌ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ ، قَالَ : " خَدَمْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ عَشْرَ سِنِينَ , فَمَا قَالَ لِي أُفٍّ قَطُّ ، وَمَا قَالَ لِشَيْءٍ صَنَعْتُهُ , لِمَ صَنَعْتَهُ , وَلا لِشَيْءٍ
تَرَكْتُهُ , لِمَ تَرَكْتَهُ ؟
وَكَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ أَحْسَنِ النَّاسِ خُلْقًا فَأَرْسَلَنِي يَوْمًا لِحَاجَةٍ فَقُلْتُ
وَاللهِ لاَ أَذْهَبُ وَفِي نَفْسِي أَنْ أَذْهَبُ لِمَا أَمَرَنِي بِهِ نَبِيُّ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَخَرَجْتُ
حَتَّى أَمُرُّ عَلَى صُبْيَانٍ وَهُمْ يَلْعَبُونَ فِي السُّوقِ فَإِذَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَدْ
قَبِضَ بِِقَفَايَ مِنْ وَرَائِي قَالَ فَنَظَرْتُ إِلَيْهِ وَهُوَ يَضْحَكُ فَقَالَ يَا أُنَيْس أَذَهَبْتَ حَيْثُ أَمَرْتُكَ
قَالَ قُلْتُ نَعَمْ أَنَا أَذْهَبُ يَا رَسُولَ اللهِ .
ژباړه :
انس بن مالک رضی الله عنه وایې : ماد رسول الله صلی الله علیه وسلم لس کاله
خدمت وکړ خو په دې لسوکلونوکې یې ماته هېڅکله اف توری ندی وېلی ،اوکه به
ماکوم کار کړی و داسي یې ندې راته وېلي چې دادي ولي داسې کړی دی ، اوکه به کوم
کار راڅخه پاتي شوداسې یې ندې راته ویلي چې دادې ولي ندی کړی .
رسول الله صلی الله علیه وسلم په ټولو خلکو کې دغوره اخلاقو خاوند و، یوه
ورځ یې زه یوه کارته ولېږلم نو ما ورته وویل والله که ولاړ شم ،په زړه کې مې و چې
دخدای نبي صلی الله علیه وسلم دکوم کار امر راته کړی دی هغه به کوم ، زه ووتلم
او په ښار کې په ماشومانو باندې ورغلم هغوی لویې کولي ، په دي حال کې زه رسول
الله صلی الله علیه وسلم دشالخوا په څټ کې ونیولم ، آنس وایې ما چې ور وکتل ده
راته خندل اوراته کړه یې : آنس ګله ما چې دکوم کار درته وېلی و هغه ته ولاړې ؟
ما ورته وویل : هوکی ! ځمه یارسول الله .
فایدې :
(۱) په دې حدیث کی ډیرې فایدې پرتې دې خو موږ یې په یوڅو بسنه کوو لومړۍ داچې
نبوی اخلاق دادې چی هیڅکله دکور خادم او ماشوم باید په یوه کار ونه ترټل شې ځکه
له تروش تندي او سپکو خبروڅخه ورېن تندی او خوږې خبرې ډېري اغېزمني دي .
(۲) ماشومان په ټولېزه توګه بي پروا اوبي پامه وې او دکشرتوب لامله دکارونو تجربه
نلري نو که له یوه ماشوم نه کوم کار غلط شي باید هیڅکله ونه ترټل شي بلکې په خوږه او
پسته ژبه هغه په اړوند کار وپوهول شي .
(۳) که یوماشوم دخپل مشر په کومه خبره غوسه شی یابل څه غوسه کړی وې او کله چې
مشرڅه امر ورته وکړي نو دلته ده ته غوسه ورشي په دې وخت کې باید ماشوم په خپل ضد
او غوسه پاتې نشی او څومره ژر یې چې وس کېږي باید غوسه سړه او دخپل مشر خبره
په ځمکه ونه غورځوي .
(۴) که ماشوم ته دکوم کار دامر په کولو سره غوسه ورشي نو باید مشر دهغه وختي غوسه
په نرمي سره وزغمي او په مکرر ډول سره په ورېن تندي هغه بیا بیا وهڅوي څو هغه کار تر
سره کړي ځکه دسختي اوغوسي په مقابل کې سختی اوغوسه خبره اخ او ډب ته رسوي .
(۵) که ماشوم په اصطلاح سپېنسترګي یاغوسه وکړي باید له هغه سره ډېر نرم چلند شي
په لوړ حدیث کې د انس رضی الله عنه دغوسي په مهال رسول الله صلی الله علیه وسلم له
هغه سره څومره نرمي کړي ده !!
په هغه پسي له شاورغلی دی !
بیایې په مینه له هغه سره ماشومانه حرکت کړی دی !
هغه یې له شانېولی !
او ورته خاندي !
او بیا یې په خواږه نامه سره یادوې !
صلی الله علیه وسلم
30
رُوِيَ التِّرْمِذِيُّ وَأَبُودَاوُد وَ البُخَارِيُّ (فِي الْاَدَبِ الْمُفْرد)عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " مَنْ كَانَ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ ، أَوْ ثَلَاثُ أَخَوَاتٍ ، أَوِ ابْنَتَانِ ، أَوْ أُخْتَانِ ، فَأَحْسَنَ صُحْبَتَهُنَّ ، وَاتَّقَى اللَّهَ فِيهِنَّ فَلَهُ الْجَنَّةُ " .
ژباړه :
ابوسعید الخدری رضی الله عنه وایې : رسول الله صلی الله علیه وسلم وویل :څوک
چې دری لوڼه یادری خوندې ولرې یا دووه لوڼه او دووه خوندې ولرې او ښه ژوند
ورسره وکړې یعنی خوشاله یې لرې او ددوی په باره کې له الله جل جلاله څخه
ویرېدی نو ده لره جنت ده .
فایدې :
(۱) دا روایت دحدیثو په مختلفو کتابونوکې په ډول ډول زیادت او تغیر سره راغلی دی
لکه دبخاری دادب المفرد په یوه روایت کې راغلې دې : فصبر عليهن یعنی په دې لوڼو اوخوندو یې صبر وکړځکه ډېر داسی خلک شته چې هغوی په لوڼو اوخوندو خپه کېږې او ناشکري کوې او داکار شریعت سخت ناروابللی دی .
دابن ماجه په روایت کې داسې زیادت راغلی دی : وأطعمهن وسقاهن وكساهن یعنی
خوراک ، څښاک او پوښاک یې ورکړ. اود الطبرانی په یوه روایت کې اغلي دي : فأنفق عليهن وزوجهن وأحسن أدبهن یعنی په هغویې لګښت وکړ ،واده یې کړې او ښه اخلاق
یې ور وښودل .دامام احمد په یوه روایت کې راغلی دې : يؤدبهن ويرحمهن ويكفلهن
یعنی هغوی ته یې غوره اخلاق ور وښودل ،په هغوی یې رحم او له هغوی سره یې مینه
وکړه ، دهغوی کفالت یې وکړ .
اصلا زمو ږ په لوړ روایت کې یوه داسي جمله راغلي ده چې په هغه کې دا ټولي معناوې
پرتې دې چې هغه دا جمله ده : فَأَحْسَنَ صُحْبَتَهُنَّ )او ددې ټولو تفصیلاتو ګټه داده چې
باید مسلمانان خپلولوڼو اوخوندوته ته ډېره توجه وکړي ځکه د نارینه اولادپه نسبت
دوی کمزوری وی او پلار او وروڼو ته ډیر ې اړي وې ،
له لوڼو او خوندو سره به دا ښېګڼه به ترهغوروانه وې
څو یې ودونه ورته وکړل او په یوه بل روایت کې د واحسن الیهن په شرح کې علماوایې
چې ددې مطلب داده چې له واده وروسته یې له هغوی سره صله رحمي وپالـلـه یعنی
دهغوی پوښتنه یې کوله هغه یې کورته راوستلې او له هغوی سره یې ښه کول ،
ددې نءكيو بدل به جنت وې او له دې لوی انعام بل نشته الله دی راپه برخه کړي
31
أَخْرَجَ مُسْلِمُ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه ، أَنَّ رَسُولَ اللّهِ كَانَ يُؤتَىٰ بِأَوَّلِ الثَّمَرِ فَيَقُولُ :
" اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي مَدِينَتِنَا ، وَفِي ثِمَارِنَا ، وَفِي مُدِّنَا ، وَفِي صَاعِنَا ، بَرَكَةً مَعَ بَرَكَةٍ "
ثُمَّ يُعْطِيهِ أَصْغَرَ مَنْ يَحْضُرُهُ مِنَ الْوَلْدَانِ "
ژباړه : ابوهریره رضی الله عنه وایې : رسول الله صلی الله علیه وسلم ته به لومړۍ
رسیدلی میوه راوړل شوه ، ده به وویل : یا الله ! موږته زموږ په ښار کې برکت واچوه
، اوزموږ په مېوو کې برکت واچوه ، اوزموږ په وزن اوپېمانه کې برکت واچوه
یوبرکت په بل برکت دپاسه یعنی زیات برکتونه .
بیابه رسول الله صلی الله علیه وسلم هغه میوه په ناستو خلکو کې ترټولو کوچني
هلک ته ورکړه .
فایدې :
(1) علماوا یې کله به چې دصحابه کرامو باغونه اومیوی ورسېدلی نو لومړۍ
به یې یوڅه میوه رسول الله صلی الله علیه وسلم ته راوړه څو هغه دبرکت دعاورته
وکړی .
(2) په دې روایت کې راغلې دی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم به هغه میوه
په ناستوخلکوکې کوچنی هلک ته ورکړه له دې نه داسې معلومیږې چې څومره به
ماشوم کوچنی و هغومره به په هغه باندی درسول الله صلی الله علیه وسلم شفقت
زیات و .
32
أَخْرَجَ أَحْمَدُ وَالتِّرْمِذِيُّ عَنْ خَارِجَةَ بْنِ زَيْدٍ ، أَنَّ أَبَاهُ زَيْدًا أَخْبَرَهُ ، أَنَّهُ لَمَّا قَدِمَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِينَةَ ، قَالَ زَيْدٌ : ذُهِبَ بِي إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأُعْجِبَ بِي ، فَقَالُوا : يَا رَسُولَ اللَّهِ ، هَذَا غُلَامٌ مِنْ بَنِي النَّجَّارِ ، مَعَهُ مِمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ بِضْعَ عَشْرَةَ سُورَةً ، فَأَعْجَبَ ذَلِكَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، وَقَالَ : " يَا زَيْدُ ، تَعَلَّمْ لِي كِتَابَ يَهُودَ ، فَإِنِّي وَاللَّهِ مَا آمَنُ يَهُودَ عَلَى كِتَابِي " قَالَ زَيْدٌ : فَتَعَلَّمْتُ كِتَابَهُمْ ، مَا مَرَّتْ بِي خَمْسَ عَشْرَةَ لَيْلَةً حَتَّى حَذَقْتُهُ وَكُنْتُ أَقْرَأُ لَهُ كُتُبَهُمْ إِذَا كَتَبُوا إِلَيْهِ ، وَأُجِيبُ عَنْهُ إِذَا كَتَبَ "
ژباړه : دزید زوی خارجه وایې :ماته مې پلار (زیدبن ثابت رضی الله عنه) ویلې چې کله رسول الله صلی الله علیه وسلم مدینی ته راغی ، نوزه هغه ته وروستل شوم او رسول الله صلی الله علیه وسلم زه خوښ کړم ، هغه ته وویل شوچی یارسول الله داد بنونجار دقبیلی یوهلک دی ، په تاباندې چې الله کوم کتاب نازل کړی دی له ده سره دهغه څه دپاسه لس سورتونه دې یعنی یاد یې دي ، دې خبرې رسول الله صلی الله علیه وسلم ته خوند ورکړ ، راته ویې ویل : ای زیده ! ته د یهودو دژبي لیک لوست زده کړه په والله که زه ددوی په لیکونو باور لرم ، زید وایې ما دهغوی لیک لوست
زده کړل ، له پنځلس شپونه هم په کمه موده کې ما هغه ښه زده کړل نو ما به رسول الله صلی الله علیه وسلم ته دیهودو هغه لیکونه لوستل چې ده ته به دیهودو له خوا رالېږل کیدل او هم به مې دده له خوا هغوی ته لیکونه لیکل .
فایدې :
(۱)
که پلارخپل اولادته دخپل ماشومتوب د ځېرکتیا اوپوهې کېسی کوې داښه کار ده
لکه زید چې خپل زوی خارجه ته داکېسه کړي ده په دی سره په ماشومانو کې لېوالتیا او دلچسپي پیداکیږی او هر ماشوم هڅه کوې څو دخپل پلار په پله پل کیږدی .
(۲)دمشر او استاد له خواپه مناسب حالت کې د ماشوم پوهه او ځېرکتیا ستایل
لکه زید چې وایې فاعجب بی رسول الله .ځکه دمشر او استاد په مناسبه ستاینه سره ماشوم او شاګرد حوصله اولېوالتیا پیدا کوی .
(۳)
دناپیژندګلوي په صورت کې یوڅوک چاته معرفی کول او دهغه علمي درجه او حالت ورته ښودل ښه کار ده لکه په دې روایت کې چې زید رسول الله ته معرفی شوی دی او دا هم ورته ویل شوې دې چې دده دومره سورتونه یاد دې .
(۴)
دپردی ژبي زده کول سنت او غوره لاره ده په دې کې هیڅ ستونزه نشته دژبي په زده کولو سره یوانسان دهغه قوم ډېرڅه زده کولای شي او که دهغه قوم له خوا د دښمني ویره وي نو له هغوی سره دځېنې اړیکو په مهال دهغوی له شر نه هم ځان ژغورلی شي په دې روایت کې په ښکاره توګه رسول الله صلی الله علیه وسلم زیده ته امر کړی دی چې دیهودو ژبه زده کړه او داکار دومره مهم بلل شوی دی چې هغه په ډیره بېړه او تلیوار سره هغه ژبه زده کړې ده .
(۵)
په اسلامی چارو کې پر یهودو باور ندی په کار داراز په نورو کفارو هم باور نشي کیدلی اودیهودو په اړه دلته رسول الله صلی الله علیه وسلم په ډاګه وېلې دې چې زه په هغو ی باور نلرم .
33
أَخْرَجَ الْبُخَارِيُّ وَالتِّرْمِذِيُّ وَ بْن مَاجَة عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ، قَالَ : " كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُعَوِّذُ الْحَسَنَ وَالْحُسَيْنَ ، وَيَقُولُ : إِنَّ أَبَاكُمَا كَانَ يُعَوِّذُ بِهَا إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ أَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّةِ مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ وَهَامَّةٍ وَمِنْ كُلِّ عَيْنٍ لَامَّةٍ " .
ژباړه : عبدالله بن عباس رضی الله عنهما وایې : رسول الله صلی الله علیه وسلم به
خپل دواړه لمسیان : حسن اوحسین رضی الله عنهما په دې دعاسره دمول یعنی
پرې ویله به یې اوهغوی ته به یې ویل چې ستا سوپلار یعنی ابراهیم علیه السلام
به هم په خپلو دواړو زامنو یعني اسماعیل او اسحاق علیهما السلام باندې هم دا دعاویله .
دالله جل جلاله په نومونواوټولو خبروچې کاملي اوپوره دې ؛ باندې له هرشیطن او
اوهر ضرري شي نه او له بدوسترګو نه پناه غواړم .
فایدې :
(۱)
ددې غوره او له برکته ډکو کلماتو فضیلتونه په مختلفو روایاتو کې راغلې دې
رسول الله صلی الله علیه وسلم دا کلمات نوروصحابه وته هم ښوولې دې او په
خپله به یې هم په خپلو لمسیانو وېلې .
(۲)
په دی دعا کې د الکلمات توری راغلی دی علماءوایې چې له دې نه قرانکریم مراد دی
او قرانکریم کامل دی لکه چې وایې : وتمت کلمه ربک صدقا وعدلا لا مبدل لکلماته
اوځېنې علماء ویې :له الکلمات نه دالله جل جلاله نومونه او صفات مراد دې اوداراز
ټول اسماني کتابونه .
(۳)
بدې سترګې یاموږ په پشتو کې بدنظر ورته وایو ؛ حق دی او په حدیث کې راغلې دې
چې دا حق ده اوداپه هغه وخت کې کار کوې چې کله بدنظرلرونکی انسان یوه شي ته
دحسد اوکېنې په سترګه وګورې اوعلماء وایې چې خبرې هم وکړې یعنی څه ووایې او
که څه ونه وایې بیا کار نه کوې ، اودبدوسترګو کار دالله په امر پورې تړلی دی چې
دالله خوښه نه وې هیڅ نه کېږې .
کېسه :
درسول الله صلی الله علیه وسلم په زمانه کې دوه صحابه کرا م یوځای روان وو په لاره
کې یې دباران ولاړې اوبه ولېدلې نو ویې ویل چې په دې اوبو به لامبو یوه یې دلامبلو
په نیت جامې لرې کړې آبل چې دده لغړبدن ولېد ویې ویل : څومره ښایسته یې !!
داسی څرمن خو مې دپیغلې هم نده لېدلې . په دې سره هغه صحابی ولویدی بیا یې
رسول الله صلی الله علیه وسلم ته راوړ او کېسه یې ورته وکړه هغه ورته وویل ولی
دې بدنظرلرونکې بارک الله نه وېلې او ولې یې دعا نه کوله ؟بیا هغه صحابی رسول
الله صلی الله علیه وسلم دم کړ او روغ شو.
بد نظر لررونکی چی یوه شي ته وګورې اوخوندورکړې نوخبری دې نه کوې یواځې
دې ووایې چې : الله دې برکت پکی واچوې اوله بدوسترګو دې الله وساتې .
34
أَخْرَجَ أَحْمَد عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ ، قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
يَصِفُ عَبْدَ اللَّهِ ، وَعُبَيْدَ اللَّهِ ، وَكَثِيرًا بَنِي الْعَبَّاسِ ، ثُمَّ يَقُولُ : " مَنْ يُعْنِقُ إِلَيَّ فَلَهُ
كَذَا وَكَذَا ، قَالَ : فَيَسْبِقُونَ إِلَيْهِ ، فَيَقَعُونَ عَلَى ظَهْرِهِ ، وَصَدْرِهِ ،
فَيُقَبِّلُهُمْ وَيَلْتَزِمُهُمْ " .
ژباړه :
عبدالله بن الحارث رضی الله عنه وایې : رسول الله صلی الله علیه وسلم به دعباس
زامن : عبدالله ، عبیدالله اوکثیر رضی الله عنهم ستایل او بیابه یې ویل : څوک چې
ماته غېږ راکړې د هغو به دومره او دومره شی وې . دی وایې بیابه هغوی ده ته منډې
ور وهلې او له یوه بل نه به یې دمخکې کېدلو هڅه کوله ، هغوی به دده په سېنه او شا
باندې لوېدل ، او ده به ښکلول او په غېږ کې به یې نیول .
فایدې :
(۱)
دماشومانو ستاینه او دهغوی دحوصلې لوړولو پاره دهغوی دخېرکتیایادونه
کول غوره کار دی اوپه دې سره دماشومانو له مشرانو سره مینه زیاتېږې خو دا
ستاینه باید مناسبه او دهغوی دښوکارونوپرمهال وې او له حده زیاته نه وې .
(۲)
له ماشومانو سره ټوکي کول او هغوی ته انعامونه ټاکل غوره اوګټور کار دی
دماشومانو په مخ کی ورېن تندی لرل او له هغوی سره دیوه ملګرې په ډول چلند
ډېرګټور دی اوپه دې ډول چلندسره ډېر سرسخته او عنید ماشوم هم نرم کیږې
.
(۳)
په غېږ کې دمشومانو نیول او دهغوی ښکلول هم غوره او مهم کار دی په دې
توګه ماشومان ډېر دخوشالې احساس کوې اودا ډول چلند باید له نږدې خپلو
او لرې خپلوانو ټولو ماشومانو سره غوره کړل شې .دا نبوې خوی او اخلاق دې
لکه په دې روایت کې چې راغلې دادری ماشومان درسول الله صلی الله علیه
وسلم دتره زامن وو .
دماشومانوله پاره څلویښت نبوی حدیث پاڼي ته لاړ شئ شاته 1, 2, 3 , 4 مخکي
نور مطالب اديان او مذاهب
|
|